De context waarin we ons vandaag als architect bevinden, staat erg onder spanning. Enorme ecologische en economische uitdagingen komen op ons af. Klimaatverandering en exponentiële bevolkingsgroei leggen een enorme druk op de samenleving. De vraag naar andere vormen van wonen, werken en samenleven groeit, de roep om verandering wordt steeds luider. Wat we kunnen doen vanuit de klassieke positie als architect blijkt steeds vaker ontoereikend. Een zoektocht naar een andere positie dringt zicht op…
Het laatste A+ nummer ‘Practices of Change’ toont hoe op internationale niveau, maar ook bij ons, niet enkel attitudes verschuiven, maar ook de positie van waaruit oplossingen worden gezocht en bekomen, wisselen.
De Jokerweek ‘Shifting Positions’ is een geëngageerd spel waarbij we verschillende posities verkennen als reactie op een thema op een bepaalde site.
OPDRACHT |
HEEL PRAKTISCH
MA. 14:00///check https://shifting-positions.hotglue.me > INSTRUCTIES
en deel wat je wil via http://digitaldesigntechniques.be > UPLOAD
DI. WOE. DO. 09:00///ga naar https://shifting-positions.hotglue.me > TEAM
Meet jouw team in Teams. Duik in de bibliotheek. Praat. Zet woorden om in daden.
16:30///dien een 1:1 en .jpg in via http://digitaldesigntechniques.be > UPLOAD
18:00///ga naar https://shifting-positions.hotglue.me > RADIOKER en bekijk stavaza op JokerTV
VRIJ. 12:00///upload nu uw individueel document op A5 via Ufora
HEEL UITGEBREID
Architecten zijn vandaag niet langer exclusief actief als ontwerpers. Ze stellen zich meer en meer op als experten in ruimtelijke vraagstukken met maatschappelijke relevantie en urgentie: van de problematiek van klimaatopwarming en de impact van migratie op onze steden tot manieren om over energietransities na te denken, of nieuwe ontwikkelingsmodellen voor de ruimtelijke organisatie in Vlaanderen (denk bijvoorbeeld aan welke plaats landbouw in de toekomst moet krijgen), tot hoe we gebouwen duurzaam kunnen ontwerpen door ook de materiaalstromen die ze genereren goed te bedenken of al te anticiperen op toekomstige ontmanteling, enzovoort. Dit vraagstuk rond urgente thema’s en potentiële rollen van de architect stelt een aantal erg pertinente vragen waar we graag samen, als opleiding en dus zowel met vakgroepleden als met studenten, willen over nadenken. Dit alles sluit bovendien nauw aan op een reflectie die momenteel binnen de opleiding loopt over het toekomstig onderwijsproject.
De roep om verandering is duidelijk hoorbaar. Op straffe van de afspraak met de geschiedenis te missen, organiseren we ons in collectieve denktanks en tasten we, naast de klassiek rol van auteur-architect- ook andere mogelijke posities van de architect af. We stellen immers vast dat in de aanpak van deze urgente thema’s (1. ruimtegebrek, 2. erfgoed, 3. circulariteit, 4. diversiteit, 5. hiërarchie, 6. kapitaal, 7. migratie, 8. commons en 9. digitalisering) de positie van de auteur-architect onder druk komt te staan en dat zich de vraag stelt of via deze klassieke rol men de eenentwintigste-eeuwse problemen nog meester kan. Daarom spiegelen we jullie, vakgroepleden en studenten, negen mogelijke posities voor. Het zijn negen potentiële rollen van waaruit jullie met een frisse blik naar de voornoemde urgente thema’s kunnen kijken: A. onderwijzer, B. bemiddelaar, C. ontwikkelaar, D. onderzoeker, E. criticus, F. activist, G. kunstenaar, H. bouwer en I. afbreker.
Deze negen urgente thema’s en negen mogelijke posities dienen, samen met een uitgebreide digitale bibliotheek, als voorzet om een geëngageerd gesprek over de rol van de architect (en bij uitbreiding deze van de architectuur) te kunnen hebben. De gesprekken vinden plaats in kleine en intieme groepen die een open en horizontale dialoog tussen studenten en staf stimuleren, en worden bewust kort (maar krachtig) gehouden, ? De vrijheid om te spreken is hoog en de werkdruk laag.
We presenteren hieronder een overzicht van de weekplanning om te schetsen hoe deze inhoud in heel diverse vormen tot bij jullie zal komen:
MAANDAG: INTRODUCTIEDAG.
Om 8u gaat de jokerradio van start. De inhoudelijke jokerweek wordt om 9u30 geopend met een uitgebreide inleiding op het thema, de vraagstelling van de week, de condities en de werking. Roeland Dudal spreekt daarna, rond 10u30, als samensteller van het A+ nummer 287 ‘Practices of Change’ over urgente thema’s en mogelijke rollen die in dat nummer aan bod komen. (A+287 vormde een belangrijke inspiratiebron voor de samenstelling van de online bibliotheek.) In de namiddag zal Tina De Gendt ons om 14u meenemen naar Gent en de complexiteit van enkele plekken: de Al Fath-Moskee en de Brugse Poortwijk.
Een frisse manier om in een andere en onbekende positie te duiken kunnen jullie vinden op de jokerweek-website, meer bepaald onder het luik ‘instructies’. Hierop hebben een divers palet aan markante figuren een instructie geformuleerd waarmee je even aan het elektronisch moeras kan ontsnappen. Lees de instructie, voer ze uit. Het eventuele resultaat hiervan zullen jullie kunnen uploaden.
DINSDAG_WOENSDAG_DONDERDAG: WERKDAG.
Het geëngageerd spel SHIFTING POSITIONS koppelt elke ochtend twee ‘weekgroepen’ aan elkaar in ‘daggroepen’, waaraan soms een vakgroeplid toegevoegd wordt. De samenstelling van de groepen is verticaal en snijdt dus door alle geledingen van de studenten en vakgroep heen. Het gesprek is horizontaal georganiseerd en elke vorm van autoriteit wordt afgelegd. Deze daggroepen van +/- 8 personen krijgen steeds een thema, een locatie en twee quotes (één quote per weekgroep) mee. De gegeven locatie en quotes dienen als een soort gids om de discussie over het gekregen thema open te trekken. Dit opgelegde thema leidt jullie naar (een deel van) de digitale bibliotheek. Na een korte kennismaking via Teams en een eventuele verdeling van het lees-kijk-en luisterwerk, duikt iedere daggroep in de aangereikte bronnen (teksten, filmpjes, interviews, podcasts,...). (De bibliotheek is toegankelijk via de jokerweek-website, inloggegevens: username = ‘participant’ en wachtwoord = ‘Jokerweek2021’. Alle documenten zijn geordend
volgens positie, topic en medium. Doorheen de week wordt de bibliotheek aangevuld met de gegevens uit de gesprekken.) Hier kan iedereen zich inlezen, ‘inkijken’ of ‘inluisteren’ met het doel om de discussie tussen de beide daggroepen wat bij te kruiden.
De essentie van deze jokerweek ligt precies in deze gesprekken, waarin je de kans krijgt om met andere deelnemers kennis te maken en standpunten uit te wisselen rondom een thema dat in het klassieke curriculum vaak niet aan bod komt. De gegeven locatie vormt een trigger om deze discussie te ‘verruimtelijken’, architectuur is en blijft tenslotte het conceptuele omzetten in het ruimtelijke. Hiervoor bieden we jullie het platform Miro aan, een online canvas waar jullie per groep in kunnen werken. We nodigen jullie uit om met elke daggroep deze discussie of de eventuele verdere ruimtelijke stappen te tonen, te verbeelden, neer te schrijven in een gemeenschappelijk document, formaat 1:1 en bestandstype .jpg dat je met iedereen op het digitale platform deelt (deze beide bestandseisen zijn verplicht om jullie document te kunnen verwerken). Dit document kan alles zijn: een tekst, maar evengoed een video, een foto, collage, plan, interview, radiofragment, object, installatie, interventie, statement, quote, manifest, wat dan ook. Het tabblad ‘Upload’ op http://digitaldesigntechniques.be brengt je naar de pagina waar je de werkstukken kan opladen: deze uit de gesprekken (vink projects aan) en uit de instructies (vink instructions aan).
Om een selectie van deze dagelijkse productie te ontsluiten voor het radiopubliek, komen dagelijks enkele studenten en leden van de academische staf bijeen in de redactie. Dit overleg zal resulteren in een impressie van wat er zich in de loop van de dag afspeelde en welk materiaal jullie allemaal gedeeld hebben. Dit dagelijks moment is dus geenszins opgevat als een jury, eerder een collectieve ontdekking en kennismaking met elkaars werk en bezigheden. Het komt om 18u op uw JokerTV als programma stavaza.
Op dinsdag, woensdag en donderdag zijn avondlezingen geprogrammeerd. Baerbel Mueller ([applied] Foreign Affairs) zal dinsdag ingaan op de uitdagingen om als architect actief te zijn in Afrika en het Midden Oosten. Bert Gellynck (1010) spreekt op woensdag over het Parckfarm project in Brussel. Op donderdag zal Christophe Van Gerrewey het hebben over architectuur, veranderingen en activisme onder de titel ‘Change is Now’.
VRIJDAG: SLOTDAG.
De pennen, tekenskills, of andere vaardigheden op vrijdag worden voor een laatste keer aangescherpt. Iedereen post individueel om 12:00 op Ufora een PDF document op A5-formaat om een spoor achter te laten van zijn/haar jokerweek. Wat je toevoegt is geheel vrij, zolang het een ‘stilstaand’ beeld is op A5 formaat. De resultaten hiervan worden nadien gebruikt in de naverwerking van de Jokerweek.
We eindigen deze week met twee opeenvolgende debatten waarin we telkens vanuit een andere invalshoek onze huidige opleiding bevragen.
In het eerste debat ‘Opleiding en werkveld’ gaan master studenten, alumni en vakgroepleden met elkaar in gesprek rond vragen als: Wapent onze opleiding studenten voldoende voor op het snel veranderende werkveld? Welke thema’s blijven nu onderbelicht in het curriculum? Komen de juiste vaardigheden voldoende aan bod om nadien verschillende rollen te kunnen opnemen?
In het tweede debat ‘Opleiding en jokerweek’ gaan we op zoek naar de betekenis van de Jokerweek binnen onze opleiding. Kan een Jokerweek het verschil maken of moet de hele opleiding één grote Jokerweek worden?
Om de week feestelijk af te sluiten duiken we samen de exporuimte in...
INLOG BIB|
un| participant
pw| Jokerweek2021